YENİ YIL ÖNCESİ DEĞİŞEN ÇALIŞAN BEKLENTİLERİNİN NABZINI TUTTUK:

‘Çalışanların birincil önceliği eşit ve adil ücretlendirme’

PERYÖN (Türkiye İnsan Yönetimi Derneği) olarak, yeni yıl yaklaşırken yan haklar ve değişen çalışan beklentilerinin nabzını tuttuk. Moderatörlüğünü Sodexo Avantaj CHRO’su ve PERYÖN Denetim Kurulu Üyesi Feride Düzduran Gündüz’ün üstlendiği webinarda konuşmacı olarak Mehmet Koçak Danışmanlık Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı, İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı Mustafa Baştaş ve PwC Türkiye Şirket Ortağı Ülker Day yer aldı.

“Şimdi ve gelecek için daha iyi bir çalışma hayatına liderlik etmek’ vizyonuyla 53 yıldır faaliyet gösteren PERYÖN (Türkiye İnsan Yönetimi Derneği) olarak, yeni yıl yaklaşırken, yetenekleri elde tutmanın giderek zorlaştığı çalışma hayatında değişen çalışan beklentilerinin ve yan hak trendlerinin gündemini tuttuk.

Moderatörlüğünü Sodexo Avantaj CHRO’su ve PERYÖN Denetim Kurulu Üyesi Feride Düzduran Gündüz’ün üstlendiği webinarda konuşmacı olarak Mehmet Koçak Danışmanlık Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı, İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı Mustafa Baştaş ve PwC Türkiye Şirket Ortağı Ülker Day yer aldı.

‘Anlam, sürdürülebilirlik ve esneklik arayışı dikkat çekiyor’

PwC Türkiye Şirket Ortağı Ülker Day, konuşmasında dünyada ve ülkemizde değişen çalışan beklentileri ve yan hak trendlerine ilişkin araştırma verileri üzerinde durdu. Day, şunları vurguladı:

“Önümüzdeki dönem çalışan beklentilerinde birkaç gündem dikkati çekiyor. Bunlardan biri elbette artan yaşam maliyetlerinin yönetilebilmesi. Amaç, eşitlik, çeşitlilik, esneklik gibi diğer değerlerin de yan hak gibi olmazsa olmazlar arasına girdiğini görüyoruz. Önümüzdeki dönemde de insan kaynakları profesyonellerinin projeleri arasında işin amacına, sosyal sürdürülebilirliğe ve esnekliğe yönelik daha fazla yan hak çalışması yer aldığını biliyoruz.”

‘Çalışanların birincil önceliği eşit ve adil ücretlendirme’

“Dünya çapında 50 bin, Türkiye’den 1000 civarında çalışanın görüşlerini aldık. Çalışanlara ‘Geleceği düşündüğünde senin için birincil öncelik ne?’ diye sorduğumuzda, hâlen adil ve eşit ücretlendirilmenin, ödüllendirilmenin birincil öncelik olduğunu görüyoruz. Bunu işte anlam bulmak, kendi olabilmek, kendini ortaya koyabilmek, istediği yerden çalışabilme esnekliği gibi başka beklentiler takip ediyor.”

‘2030’da işgücünün yaklaşık %30-35’i Z jenerasyonu olacak’

“Araştırmalar şunu gösteriyor, 2025-2027 yılları arasında bugünkü iş gücünün yaklaşık %75’i Y jenerasyonu olacak. 2030 yılına geldiğimizde ise bugünkü işgücünün yaklaşık %30-%35’i Z jenerasyonu olacak. Dolayısıyla bu jenerasyonların beklentilerini karşılayabilmek için şimdiden gerekli uygulamaları hayata geçirebilmek önemli olarak görülüyor. Araştırmalarımızda Z kuşağı için ücrete ek olarak onları gelişime yönlendiren, anlam buldukları işlerin öncelikli olduğunu görüyoruz. Ücret onlar için de çok önemli; ayrıca ödüllendirmelerin adaletli yapılabilmesi, anlamlı işler üretebilmek, esnek çalışma imkanları öncelikleri arasında. Yine araştırmalar ödüllendirmelerin ve ücretlendirmenin adil yapılmadığını düşünen çalışanların bağlılıklarının azaldığını ortaya koyuyor.”

‘Çalışana göre özelleşen yan haklar öne çıkacak’

“İlerleyen dönemde kişinin ihtiyacına göre değişen yan haklar hayatımıza daha fazla girecek. Çünkü çalışanlara göre değişen ihtiyaçlar ve işverenin yanlarında olduğunu hissetmek istedikleri özel dönemler var. Örneğin, işten ayrılmalarda, boşanma gibi zorlu dönemlerde şirketlerin hukuki olarak çalışanlarını desteklediği çeşitli yan haklar görüyoruz. Çocuk sahibi olurken esnek yan haklar, menopoz desteği, yeni ebeveynlik desteği veya yaşam koçu desteği gibi uygulamalar var. Bazı kurumlarımızda örneğin anneden anneye deneyim paylaşma programları yürütülüyor.”

‘Yan haklar işveren maliyetlerini artırmadan çalışanın refahını artırıyor’

Mehmet Koçak Danışmanlık Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı, İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı Mustafa Baştaş ise yan hak uygulamaları konusunda hukuki bilgilendirmelerde bulundu. Baştaş şunları vurguladı:

“Çalışanlara tanınan sosyal haklar, artan yaşam maliyetlerinin çözümü için çok iyi bir yöntem olarak karşımıza çıkıyor. Yan haklarişveren maliyetlerini artırmadan çalışanın yaşam düzeyini yükseltme olanağı sağlıyor. Giderlerin kontrollü yönetiminin önemli olacağı 2024’e girerken firmalar tarafından yan haklar ve sosyal yardımlara ağırlık verileceği, buna ilişkin düzenlemeler yapılacağı kanaatindeyiz.”

‘Günlük yemek yardımı ücretlerinin artması lazım’

“Günümüzde özellikle gıda fiyatlarındaki artıştan sonra, günlük yemek desteği ücretlerinde artışa gidilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Bugün artık günde 170 TL’ye bir çalışanın günlük yemek ihtiyacını karşılaması beklemek mümkün değil. Beslenme en önemli ihtiyaçlardan biri. Sağlıklı beslenemeyen bir çalışan verimli çalışamaz ve hastalanır. Bugün hastalanan her çalışanın devlet faturasını ödüyor. Çalışanın beslenme hakkından tasarruf yaparak devlet aslında kendine daha fazla külfet yüklüyor.”

‘Yemek yardımlarındaki nakit ödeme uygulamasıyla ilgili düzenleme yapılmalı’

“Yaptığımız araştırmalarda, çalışanlara yapılan yemek desteğinin nakit ödeme uygulamasının devleti çok ciddi gelir kaybına uğrattığını görüyoruz. Geçen yılın lokantacılık sektöründeki KDV ödemelerinde 150 milyar TL’ye yakın matrah kaybı var. Çünkü çalışana nakit yemek desteği verdiğinizde kayıt dışı bir yemek ödemesi yapmış oluyorsunuz. Bu desteği yemek kartları ile vermek ise kayıtlı ekonomiyi destekleyen bir uygulamadır. Bu nedenle yemek yardımlarındaki nakit ödeme uygulamasıyla ilgili düzenlemeye ihtiyaç var.’

‘Yemek kartları ile ilgili yeni bir düzenleme yok’

Sodexo Avantaj CHRO’su ve PERYÖN Denetim Kurulu Üyesi Feride Düzduran Gündüz ise, webinar sırasında yemek kartlarına ilişkin düzenleme getirilmesi iddialarına ilişkin şu açıklamayı yaptı: “Yemek kartlarının marketlerde kullanılmasıyla ilgili bize çok soru geliyor. Burada yeni bir düzenleme yok. Yemek kartları sektörünün varoluşundan beri yemek kartları yemek ve gıda alışverişi için kullanılabiliyor. Bu uygulamada herhangi bir değişiklik bulunmuyor” vurgusu yaptı.

‘Türkiye’de en çok kebap, İstanbul’da fast food yeniyor’

Gündüz, ayrıca yemek kartlarıyla ilgili kullanıma ilişkin şu verileri paylaştı:

“Tüm Türkiye bazında yemek kartlarının en çok kullanıldığı bölgelerde ilk sırada sırasıyla İstanbul’un Şişli ve Sarıyer ilçeleri var, üçüncü sırada ise Ankara Çankaya yer alıyor. En çok yemek kartı kullanılan gün ise pazartesi. Bu geçen yıllarda daha farklıydı, bu veri bize günümüzde pazartesi günlerinin daha çok çalışma günü olarak tercih edildiğini görüyoruz. Türkiye genelinde kebabın, İstanbul’da ise daha çok fast food’un tercih edilmesi de dikkat çekiyor.”

‘Değişen Çalışan Beklentileri ve Yan Hak Trendleri’ webinarı kaydı PERYÖN Youtube kanalından izlenebilir: https://www.youtube.com/watch?v=uOpsPMXuy0U